Tổng quan bệnh tay chân miệng ở trẻ

Tay chân miệng là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính gây ra bởi các virus đường ruột. Virus Coxsackie A16 và Enterovirus 71( EV71) là hai chủng virus gây bệnh thường gặp nhất. Trong đó, các trường hợp mắc bệnh do EV71 có diễn biến nhanh chóng, nặng, nguy cơ gặp biến chứng cao hơn, thậm chí gây tử vong cho trẻ. Ngoài ra, bệnh có thể gây ra bởi sự xâm nhập của một số chủng virus nhóm A khác như Coxsackie A4 – A7, A9, A10 hoặc virus nhóm B như Coxsackie B1 – B3, B5. (1)

Bệnh tay chân miệng thường sẽ bắt đầu với các triệu chứng thông thường như sốt, đau họng, khó nuốt, mệt mỏi, buồn nôn,… Sau đó, trẻ mắc bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng điển hình hơn, phát ban đỏ ở trên da, tập trung chủ yếu ở niêm mạc miệng, lòng bàn tay, chân, vùng mông. (2)

Thông thường, bệnh tay chân miệng xảy ra ở mức độ nhẹ và có thể được chữa khỏi hoàn toàn qua chăm sóc và điều trị tay chân miệng tại nhà. Tuy nhiên trong một số trường hợp bệnh trở nặng do phát hiện muộn hoặc chăm sóc không đúng cách, kịp thời, tay chân miệng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm cơ tim, phù phổi cấp,…

Bệnh chủ yếu lây truyền từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với nước bọt, dịch tiết từ các nốt ban, giọt bắn có chứa virus gây bệnh được phát tán ra ngoài không khí khi người bệnh ho, hắt hơi,… Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy các virus gây bệnh tay chân miệng có khả năng tồn tại rất lâu ở môi người bên ngoài nên trẻ khỏe mạnh có thể nhiễm bệnh do tiếp xúc với các vật dụng, mặt phẳng có chứa virus gây bệnh.

Bệnh tay chân miệng diễn ra vào thời điểm nào trong năm?

Bệnh tay chân miệng có thể xay ra quanh năm. Tuy nhiên, bệnh sẽ có xu hướng bùng phát mạnh, nguy cơ tạo thành dịch bệnh cao vào khoảng từ tháng 2 đến tháng 4 và tháng 9 đến tháng 12 hằng năm. Hơn nữa, tay chân miệng là bệnh do virus gây ra, lây truyền chủ yếu qua đường tiêu hóa nên bệnh rất dễ lây lan khi vệ sinh không được đảm bảo, thường gặp ở các trường học, nhà trẻ,…

Đối tượng dễ mắc tay chân miệng?

Bệnh tay chân miệng có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em. Hơn nữa, người đã từng mắc bệnh vẫn có nguy cơ tái nhiễm cao bởi tay chân miệng có thẻ được gây ra bởi nhiều chủng virus khác nhau.

Phần lớn các trường hợp mắc bệnh xảy ra ở trẻ dưới 10 tuổi, phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. Bệnh tay chân miệng gây biến chứng và để lại nhiều hệ lụy nặng nề, thậm chí gây tử vong cao ở trẻ dưới 3 tuổi. Theo thống kê của Cục Y tế Dự phòng, trẻ dưới 3 tuổi tử vong do tay chân miệng chiếm 75% – 86% tổng số ca tử vong ở trẻ em do bệnh này.

Các phương pháp phòng ngừa tay chân miệng ở trẻ nhỏ

Tay chân miệng ở trẻ hiện vẫn chưa có thuốc đặc trị và vaccine phòng ngừa. Dó, việc chủ động thực hiện các phương pháp phòng ngừa tay chân miệng có ý nghĩa quan trọng trong việc ngăn ngừa trẻ mắc bệnh này, bảo vệ sức khỏe của trẻ an toàn, khỏe mạnh.

1. Vệ sinh tay, chân sạch sẽ với xà phòng

Trẻ em nên tập thói quen thường xuyên rửa tay với xà phòng hoặc dung dịch khử khuẩn đúng cách. Các thời điểm đặc biệt, trẻ cần lưu ý rửa tay kỹ gồm:

• Trước khi ăn;
• Sau khi đi vệ sinh;
• Sau khi ho, hắt hơi, xì mũi.

Bên cạnh đó, khi chăm sóc, thay tã cho trẻ, bố mẹ cũng nên rửa tay cẩn thận với xà phòng khử khuẩn.

2. Thực hiện tốt vệ sinh ăn uống

Để ngăn ngừa trẻ mắc bệnh tay chân miệng cũng như bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện, mẹ nên chú ý đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho trẻ. Ngoài việc thường xuyên rửa tay trước khi nấu ăn, giữ các đồ dùng nấu năm sách sẽ, được khử trùng đúng cách, mẹ nên chú ý lựa chọn các loại thực phẩm sạch, có nguồn gốc rõ ràng. Đồng thời, mẹ nên đảm bảo cho trẻ ăn chín, uống sôi, không ăn bốc, mút tay, không mớm cơm cho trẻ.

3. Vệ sinh đồ chơi, đồ dùng

Đồ chơi của trẻ, nhất là những đồ chơi dùng chung, nên được vệ sinh, khử trùng hàng ngày hoặc sau mỗi buổi chơi. Bố mẹ nên rửa đồ chơi với nước, xà bông và khử trùng với các dung dịch tẩy rửa chuyên dụng, sau đó tráng lại với nước và lau khô bằng khăn sát trùng. Lưu ý, với những đồ chơi không thể rửa được với nước, bố mẹ nên dùng cồn khử khuẩn, lau sạch các góc, hốc cạnh, hay các chỗ bị nứt.

4. Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh

Tay chân miệng là một bệnh lý có khả năng lây lan nhanh chóng, do đó, bố mẹ nên tránh cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc với người có dấu hiệu mắc bệnh.

Ngoài ra, bố mẹ nên hạn chế cho trẻ chạm tay lên mắt, mũi hoặc miệng của mình virus có thể tồn tại trên tay và gây bệnh khi trẻ thực hiện các hoạt động này. Tốt nhất, bố mẹ không cho trẻ chạm tay lên mắt, mũi, miệng, nhất là khi chưa rửa tay.

5. Sử dụng nhà vệ sinh sạch sẽ

Virus gây bệnh tay chân miệng có thể tồn tại lâu ở môi trường bên ngoài. Do đó, việc khử trùng, lau chùi, dọn dẹp không gian sống sạch sẽ là một trong những biện pháp phòng ngừa quan trọng không chỉ có tác dụng ngăn ngừa tay chân miệng mà còn giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lý khác ở trẻ. Bố mẹ nên chú ý thường xuyên khử trùng các bề mặt được chạm vào nhiều như tay nắm cửa, bàn ăn, ghế,… để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh tay chân miệng.

6. Đến cơ sở y tế nếu có dấu hiệu mắc bệnh

Khi chăm sóc trẻ tại nhà, bố mẹ nên chú ý tới các biểu hiện của trẻ nhằm phát hiện và đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám sớm khi trẻ có các biểu hiện bệnh như sốt cao, li bì, mệt mỏi,…

Lưu ý khi chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em thường diễn ra ở mức độ nhẹ và được chữa khỏi qua chăm sóc và điều trị tại nhà sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, khi chăm sóc trẻ mắc tay chân miệng, bố mẹ cần lưu ý:

• Cho trẻ uống thuốc giảm đau, hạ sốt theo đúng chỉ định của bác sĩ.
• Thường xuyên dọn dẹp, khử khuẩn không gian sống, phòng ngủ của trẻ, các bề mặt thường xuyên tiếp xúc như sàn nhà, tường, đồ chơi, dụng cụ học tập,…
• Vệ sinh cá nhân cho trẻ mỗi ngày.
• Cho trẻ rửa tay thường xuyên, nhất là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Lưu ý, bố mẹ cần rửa tay trước và sau khi tiếp xúc với trẻ mắc bệnh.
• Giặt riêng quần áo, khăn mặt của trẻ mắc bệnh và trẻ khỏe mạnh, ngâm quần áo qua với nước sôi hoặc dung dịch cloramin B.
• Cho trẻ dùng riêng các vật dụng cá nhân như chén, muỗng, ly, cốc,…
• Cho trẻ ăn thức ăn mềm.
• Khăn giấy sau khi trẻ hắt hơi, tã lót đã sử dụng phải được vứt bỏ đúng cách.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người khác nhằm ngăn ngừa sự lây lan của bệnh.