Làm gì khi trẻ bị suy dinh dưỡng hẳn là 1 cuộc chiến làm “điên đầu” không ít những ông bố bà mẹ. Để khắc phục chứng suy dinh dưỡng ở trẻ, bố mẹ cần lên kế hoạch cho trẻ một chế độ ăn uống đặc biệt. Dưới đây là thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng các mẹ có thể tham khảo để áp dụng cho bé nhà mình để giúp bé mau chóng “bắt kịp” bạn bè cùng trang lứa.
Vì sao con suy dinh dưỡng?
– Theo tiêu chuẩn cân nặng/tuổi, người ta chia suy dinh dưỡng làm 3 độ:
- Suy dinh dưỡng độ I: Trọng lượng còn 90% so với tuổi
- Suy dinh dưỡng độ II: Trọng lượng còn 75% so với tuổi
- Suy dinh dưỡng độ III: Trọng lượng còn dưới 60% so với tuổi.
– Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng:
+ Do trẻ thiếu dinh dưỡng: Cho trẻ ăn uống không đúng về số lượng và chất lượng, mẹ thiếu các kiến thức về dinh dưỡng hoặc không có thời gian chăm sóc con cái.
+ Do thể trạng trẻ dị tật: Trẻ đẻ non, suy dinh dưỡng bào thai, các dị tật sứt môi, hở hàm ếch, tim bẩm sinh cũng có nguy cơ bị suy dinh dưỡng.
+ Do ốm đau kéo dài: Trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi, rối loạn tiêu hóa, biến chứng sau các bệnh viêm phổi, sởi, lỵ…
– Muốn biết trẻ có bị suy dinh dưỡng không, mẹ cần chú ý theo dõi cân nặng thường xuyên cho trẻ trên biểu đồ phát triển. Nếu thấy 2-3 tháng liền trẻ không tăng cân thì cần phải đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay để tìm hiểu nguyên nhân.
Làm sao mẹ biết trẻ bị suy dinh dưỡng?
Mẹ hãy kiểm tra những yếu tố sau, nếu bé có 1 – 2 triệu chứng trong số này thì mẹ cần nghĩ ngay là bé đang có nguy cơ hoặc đã bị suy dinh dưỡng.
- Trẻ không lên cân hoặc giảm cân trong 3 tháng liền
- Da xanh, tóc thưa rụng dễ gãy, đổi màu.
- Teo mỡ ở cánh tay, thịt nhão.
- Ăn kém, hay bị rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, đi tiêu phân sống.
- Có phù hoặc teo đét, có thể biểu hiện của thiếu vitamin gây quáng gà, khô giác mạc, loét giác mạc.
- Thực đơn gợi ý cho trẻ bị suy dinh dưỡng
Những gợi ý về thực đơn dinh dưỡng dưới đây chỉ áp dụng cho trẻ bị suy dinh dưỡng độ 1 và độ 2 – mức độ trẻ mới bị suy dinh dưỡng dạng nhẹ, cần bổ sung nhiều chất cần thiết để phục hồi cân nặng.
| Độ tuổi | Thực đơn |
| Trẻ dưới 6 tháng tuổi | Bú sữa mẹ theo nhu cầu của trẻ. Chú ý chăm sóc dinh dưỡng cho mẹ để có đủ sữa nuôi con. Trường hợp mẹ không đủ sữa mà phải dùng các sản phẩm thay thế sữa mẹ thì phải có chỉ định của bác sĩ. |
| Trẻ từ 6 tháng – 1 tuổi | Cho trẻ ăn nước cháo xay trộn sữa nhưng tăng thêm lượng thịt, gạo và rau củ, trường hợp trẻ không thích ăn cháo trộn sữa thì dùng sữa cao năng lượng pha với nước ấm theo hướng dẫn mỗi ngày uống 500ml và cho ăn bột hoặc cháo xay 3-4 bữa/ngày, trẻ ăn ít có thể tăng số bữa lên, dùng nước giá đậu xanh để làm lỏng thức ăn: 10g giá đậu xanh/10g bột (giá đậu xanh giã nhỏ lọc lấy nước nấu bột). |
| Trẻ 1 – 2 tuổi |
6h: 150- 200ml sữa cao năng lượng 9h: Cháo thịt + rau: 200ml (1 chén ăn cơm) Bao gồm gạo tẻ: 30g (1 nắm tay), thịt nạc: 50g (hoặc cá, tôm, cua: 50g, trứng gà: 1 quả), dầu ăn: 10ml (2 thìa cà phê), rau xanh: 20g (2 thìa cà phê) 12h: Sữa: 200ml 14h: Chuối tiêu: 1 quả hoặc đu đủ 1 miếng 17h: Cháo thịt (cá, tôm, trứng) + rau + dầu Nếu trẻ đang bú mẹ vẫn phải tiếp tục cho bú và thời gian cho bú kéo dài từ 18-24 tháng. Khi cai sữa vẫn nên cho trẻ ăn thêm sữa công thức hoặc sữa bò. |
| Trẻ 2 – 3 tuổi |
7h: Sữa cao năng lượng: 200ml 11h: Cơm nát + thịt (cá, trứng, tôm…) + canh rau. Bao gồm cơm: 2 lưng chén (70g gạo), thịt: 50g (hoặc trứng: 1 quả), rau: 100g, dầu (mỡ): 5g 14h: Cháo + thịt + rau + dầu: 200ml Bao gồm gạo tẻ: 30g (1 nắm tay), thịt: 50g (hoặc cá, tôm, cua: 50g, trứng gà: 1 quả), dầu: 10ml (2 thìa cà phê), rau xanh: 20g (2 thìa cà phê). 17h: Cơm nát + trứng (thịt, cá, tôm…) + canh rau 20h: Hỗn hợp bột dinh dưỡng: 200ml, hoặc súp: khoai tây thịt + rau + dầu (mỡ): 1 chén nhỏ. Súp khoai tây gồm có khoai tây: 100g (1 củ to), thịt (gà, bò, lợn): 50g, bắp cải: 50g, dầu (mỡ): 1 thìa cà phê. Ăn thêm các loại quả chín theo nhu cầu của trẻ. |
Những lưu ý trong thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng
Thực đơn cho trẻ suy dinh dưỡng cần chú ý bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng
– Mẹ nên cho trẻ ăn thêm bất kể khi nào trẻ kêu đói, kể cả ban đêm, song song với việc kết hợp với thực đơn trên.
– Thức ăn cho trẻ cần phải nấu kỹ, nấu xong cho bé ăn ngay.
– Tăng độ đậm năng lượng của bữa ăn bằng cách cho thêm men tiêu hóa vào thức ăn của trẻ. Men tiêu hóa này có trong các hạt nảy mầm nên mẹ có thể dùng giá đậu xanh để làm lỏng thức ăn cho trẻ. Cứ 10g bột cho 10g giá đậu xanh giã nhỏ lọc lấy nước.
– Những loại thực phẩm nên dùng cho trẻ suy dinh dưỡng là: Gạo, khoai tây, thịt (gà, heo, bò, tôm, cua, cá, trứng), sữa bột giàu năng lượng, dầu, mỡ, các loại rau xanh và hoa quả chín.
– Ngoài chế độ ăn mẹ có thể cho bé bổ sung thêm một số loại vitamin và muối khoáng theo sự hướng dẫn của bác sĩ.
– Nếu trẻ bị suy dinh dưỡng nặng kèm theo tiêu chảy hoặc viêm phổi phải thì cần đưa vào điều trị tại bệnh viện.